Jak radzić sobie ze stresem w pracy?

Stres jest nieodłącznym elementem naszego życia – to reakcja organizmu na sytuacje, które wymagają wyjątkowego wysiłku, zaangażowania lub czujności. Niemniej czasami bywa, że napięcie, zamiast nas mobilizować, utrudnia bądź wręcz uniemożliwia wykonywanie obowiązków służbowych i nie pozwala odpocząć po pracy. Jak walczyć ze stresem?

Stres w pracy

Stres pojawia się w momencie zmiany, a więc wówczas, gdy musimy poradzić sobie z nową sytuacją. Wyróżnia się:

• eustres – a więc stres nazywany pozytywnym. Jest to odczucie stosunkowo lekkie i mobilizujące do działania. Stres tego typu jest nieodłącznym elementem pracy. Wiąże się na przykład z podejmowaniem nowych wyzwań na ścieżce kariery, staraniem się o awans czy finalizowaniem kolejnych projektów;
• dystres – tzw. stres negatywny, który działa paraliżująco, jest długotrwały i może powodować reakcje fizjologiczne (np. ból brzucha). W środowisku pracy stres tego typu może prowadzić do nadużywania zwolnień lekarskich, braku motywacji do pracy, unikania współpracowników czy wreszcie wypowiedzenia umowy.

Źródła stresu w pracy

By odpowiedzieć na pytanie, jak radzić sobie ze stresem, najpierw należy ustalić jego przyczyny. Te z kolei pozwolą dobrać odpowiednie techniki relaksacyjne. W pracy źródłami stresu mogą być:

• zbyt wygórowane wymagania przełożonego, praca ponad siły,
• presja czasu dotycząca wykonywanych zadań,
• złe relacje pomiędzy współpracownikami, na przykład nadmierna rywalizacja,
• skrajnie nieelastyczny czas pracy, w tym rozliczanie pracownika z każdej przepracowanej minuty,
• obciążenie nadliczbowymi godzinami pracy, brak równowagi między życiem prywatnym i zawodowym,
• nieprzestrzeganie przez pracodawcę prawa pracy i zasad ustalonych w umowie, np. wstrzymywanie wynagrodzenia,
• niewłaściwe zarządzanie personelem, zastraszanie pracowników, odnoszenie się do nich bez szacunku,
• brak stabilności zatrudnienia, np. umowy podpisywane na krótki okres, brak jasno określonych warunków wynagrodzenia czy możliwości awansu.

Objawy stresu zawodowego

Skąd wiadomo, że odczuwany stres w pracy stał się nadmierny? Objawy stresu zawodowego, który działa na pracownika negatywnie, mogą być psychiczne i fizyczne. Zaniepokoić powinny nas niewyjaśnione, chroniczne bóle brzucha, głowy czy kręgosłupa. Kłopoty z trawieniem, przybieranie na wadze bądź gwałtowne chudnięcie. Mogą to być również kłopoty z cerą, wypadanie włosów, bezsenność, rozdrażnienie, apatia czy wybuchy agresji.

Długotrwały stres może przyczynić się do powstania poważnych chorób, w tym zawałów, miażdżycy, nowotworów, wrzodów żołądka i dwunastnicy czy schorzeń serca i układu krążenia.

Skutki stresu w pracy

Skutków stresu w pracy nie można bagatelizować. Wiążą się bowiem zarówno z negatywnymi konsekwencjami dla podwładnego, jak i zatrudniającej go firmy. Zestresowany pracownik może zapaść na zdrowiu, mieć poczucie wypalenia zawodowego, popełniać więcej błędów i wolniej wykonywać swoje obowiązki. Ponadto problemy w pracy często przenoszone są na życie prywatne. Zatrudniony może zacząć nadużywać alkoholu, mieć kłopoty rodzinne czy nawet wejść w konflikt z prawem.

Problemy ze stresem u pracownika dotyczą również pracodawcy. Firma ponosi koszty związane ze wzmożoną nieobecnością zatrudnionego, zmniejszeniem jego produktywności czy ewentualnymi wypadkami w czasie pełnienia obowiązków.

Sposoby radzenia sobie ze stresem

Jak radzić sobie ze stresem w pracy? Jeśli stresogenne są warunki panujące w pracy, na przykład dotyczące niestabilności zatrudnienia bądź niewłaściwego sposobu zarządzania, wówczas pracownik ma niewielkie możliwości manewru, by zniwelować przyczyny stresu. Chyba że liczy się z możliwością zmiany miejsca zatrudnienia. Może jednak postarać się złagodzić skutki stresu.

Do sposobów radzenia sobie ze stresem należą:

• techniki oddechowe. Część z nich możemy wykonywać w pracy. Usiądźmy wygodnie, przymknijmy powieki i weźmy głęboki wdech nosem, a po chwili powoli wypuszczajmy powietrze ustami. Powtórzmy ćwiczenie minimum pięć razy;
• aktywność fizyczna. Sport należy do najlepszych metod rozładowywania napięcia. Jeśli mamy pracę siedzącą, postarajmy się odpoczywać po niej w sposób aktywny. W miarę możliwości dobrym pomysłem jest też powrót do domu rowerem, pieszo czy na rolkach;
• spacer. Wykorzystajmy przerwę w pracy na przejście się dokoła budynku czy po terenie przedsiębiorstwa. Jeśli to niemożliwe, pospacerujmy po schodach lub w ostateczności po korytarzach;
• muzyka. O ile pozwalają nam na to warunki w pracy, słuchajmy relaksującej muzyki.
• liczmy. Zanim powiemy coś nieprzyjemnego współpracownikowi, który działa na nas drażniąco, policzmy do dziesięciu i pozwólmy, by emocje opadły. Choć niekiedy bywa to trudne, postarajmy się zachować spokój i profesjonalizm;
• śmiech. Nic nie działa tak rozluźniająco, jak śmiech. W miarę możliwości postarajmy się polepszyć atmosferę w pracy czy chociażby obejrzeć w przerwie śmieszny filmik.